Koneser, admirator, znawca, łasuch, łakomczuch, a może kulinarny esteta? Kim jest współczesny smakosz? W czasach, kiedy mówienie i pisanie o jedzeniu stało się nie tylko modą, ale i powszechnym obyczajem, na kulinarnej scenie pojawiła się nowa postać. Czyżby foodie, bo o nim mowa, wypierał poczciwego smakosza?

W Słowniku Języka Polskiego PWN znajdujemy definicję smakosza, zgodnie z którą jest to ktoś, „kto lubi jeść smaczne potrawy” albo „wytrawny znawca czegoś”. W tej samej publikacji czytamy również, jak opisuje się konesera. Według definicji jest to „wytrawny znawca i miłośnik rzeczy w dobrym gatunku”. W jaki sposób opisuje się smakoszostwo? Anthelme Brillat-Savarin  w swoim słynnym dziele „Fizjologia smaku” podaje taką definicję zjawiska: „Smakoszostwo jest to namiętna, wyrozumowana i przyzwyczajeniem utwierdzona skłonność do przyznawania pierwszeństwa rzeczom dogadzającym smakowi”. W tym kontekście warto jeszcze przytoczyć dwa inne poglądy tego znanego konesera smaku, który napisał: „Zwierzęta się wypasają; człowiek je; ale umie jeść tylko człowiek inteligentny”. Dodawał: „Ci, co się obżerają albo upijają, nie umieją ani jeść, ani pić”.

Foodie czy smakosz?
Pierwsze z wymienionych pojęć pojawiło się w latach osiemdziesiątych XX wieku i w niektórych publikacjach kulinarnych wyparło zwyczajnego i swojskiego smakosza. Foodie to obecnie niezwykle modne określenie – szczególnie w kręgach osób zainteresowanych kuchnią. Niektórzy uważają nawet, że używanie tego słowa wynika ze snobizmu: skoro mamy poczciwego smakosza, to dlaczego zastępujemy go wyrażeniem niepolskim i obcobrzmiącym? Oczywiście wiele zależy od zasad: osoby przywiązane do języka ojczystego nadal będą używały pojęcia smakosz. Mimo, że oba słowa znaczą właściwie to samo, to jednak można dostrzec pewne subtelne różnice. Tradycyjny smakosz – dziewiętnasto- lub dwudziestowieczny – zainteresowany był głównie smakiem serwowanych mu dań i trunków. Był często typem łasucha, a nawet łakomczucha – w taki sposób przedstawiony został w malarstwie – np. przez Henriego Brispota na obrazie „Smakosz”, a także w literaturze – m.in. przez Friedricha Dürrenmatta w opowiadaniu „Kraksa”. O wyśmienitym posiłku opisanym w tym ostatnim dziele piszemy w artykule: Uczty literackie: Ostatnia kolacja Alfreda.

Współczesne smakoszostwo
Współczesny foodie zgłębia temat kulinariów: chce wiedzieć, skąd pochodzą podawane mu artykuły spożywcze, w jaki sposób się je przyrządza oraz jak wpływają one na zdrowie. Bywają osoby tej kategorii zafascynowane powieściami i filmami, w których jedzenie odgrywa ważną rolę. Foodie ma bez wątpienia świadomość, czym w praktyce jest kultura stołu. Nieźle orientuje się w modach na różne kulinaria, interesuje go tradycja, wie, w której restauracji można dobrze zjeść oraz gdzie zaopatrzyć się w wyśmienite składniki. Kiedy jest w podróży (nie tylko zagranicznej, ale także krajowej) chętnie poznaje lokalne smaki oraz nie odmawia sobie przyjemności kosztowania smakołyków w miejscowych restauracjach – można powiedzieć, że nieobca jest mu tzw. turystyka kulinarna. Warto dodać, że foodie chętnie jada poza domem, jednak nie ogranicza się do tego: często bywa w swojej kuchni i tam oddaje się kulinarnym eksperymentom. Dla osoby tej kategorii ważne jest jednak nie jedzenie w samotności, a w towarzystwie: przy stole, przy którym zasiadają członkowie rodziny i przyjaciele. Skoro wspomnieliśmy o biesiadowaniu, to warto również przywołać jeszcze jeden element, którym jest forma serwowania potraw: foodie zwraca uwagę na sposób podawania dań i dba o estetykę stołu.

Kim jest foodie, czyli trzynaście cech współczesnego smakosza
Wszystkie najważniejsze przymioty, jakie charakteryzują nowoczesnego smakosza, zebraliśmy w punktach, które prezentujemy poniżej. W jaki sposób postępuje foodie?

1. Chętnie mówi o jedzeniu, kuchni, potrawach, a także w winie.

2. Interesuje się pochodzeniem artykułów spożywczych, po które sięga.

3. Sprawdza, jaki wpływ na zdrowie mają potrawy i smakołyki, które spożywa.

4. Próbuje swoich sił w kuchni.

5. Eksperymentuje ze smakami.

6. Interesuje go tradycja kulinarna.

7. Chętnie ogląda filmy i czyta książki, w których jedzenia odgrywa ważną rolę.

8. Sięga po publikacje o tematyce kulinarnej oraz o kulturze stołu.

9. Lubi jadać poza domem.

10. Zna restauracje, w których można dobrze zjeść.

11. Podróżując chętnie odwiedza lokalne restauracje oraz poznaje nowe smaki.

12. Dba o estetykę serwowania potraw.

13. Uwielbia jadać w towarzystwie oraz biesiadować.