Powszechnie uważa się, że tylko wakacje w wyjątkowo pięknych i ciepłych miejscach – np. na tzw. rajskich wyspach – mogą przynieść nam upragniony relaks i poczucie oderwania od codzienności. Nie zaprzeczamy, że tak jest rzeczywiście. Zwracamy jednak uwagę na to, że urlop w innych okolicznościach również może być relaksujący.

Mówi się często, że nie ważne gdzie, ale ważne w jakim towarzystwie spędza się czas. My dodamy, że istotne są również okoliczności. Miejsce spędzania urlopu wybieramy zazwyczaj w przemyślany sposób – raczej nie kierujemy się przypadkiem. Nie demonizujmy jednak tego elementu: aby dobrze odpocząć i oderwać się od codzienności, nie musimy wyjeżdżać do egzotycznych miejsc i na rajskie wyspy. Wszystkim zestresowanym i pozostającym w ciągłym biegu proponujemy zaprzyjaźnienie się ze sztuką uważności. Czym jest zjawisko, które dla wielu osób staje się nowym sposobem na życie? Jak pisze Thomas Roberts, autor książki Mindfulness. O sztuce uważności: „Uważność to sposób bycia w życiu. Być uważnym znaczy cierpliwie, z otwartością i współczuciem odpowiadać na zawsze obecny bieg wydarzeń i doświadczeń życiowych.[…] Bez względu na swoją sytuację życiową i aktualne okoliczności wykorzystuj każdą okazję do tego, aby każdy aspekt swojego życia napełnić życzliwością i pięknem, które możesz odnaleźć w sobie i wokół siebie.”*

Lato to świetny czas na to, aby przyjrzeć się naszym przyzwyczajeniom – również tym związanym ze sposobem spędzania wolnego czasu. To również dobry moment na to, aby zacząć praktykować uważność. Można to zrobić podczas urlopu – wtedy, kiedy mamy więcej czasu nie tylko dla siebie i dla innych ważnych osób z naszego otoczenia, ale także na refleksje. Poniżej prezentujemy nasze przemyślenia na ten temat i proponujemy kilka rozwiązań, dzięki którym można nauczyć się uważności.

Zwolnij tempo
Pierwszym warunkiem jest zwolnienie tempa życia. Jeżeli czujemy się zabiegani, a stałym towarzyszem naszej codzienności jest brak czasu, pomyślny o zmianie organizacji dnia. W uważności, a także w pokrewnej filozofii slow life, nie chodzi jednak o to, aby w tym samym czasie umieścić jeszcze więcej zajęć, a o wybór. Zastanów się, z których czynności możesz zrezygnować, a które odłożyć na później. Eliminując pewne zadania, zyskasz czas dla siebie i na pełniejsze przeżywanie ważnych elementów. Jeżeli nie możesz zrezygnować z określonych czynności w pracy zawodowej (choć lato to w niektórych branżach tzw. sezon ogórkowy), postaw na wybór w życiu prywatnym. Na początku zrezygnuj z oglądania telewizji i wielogodzinnego siedzenia przed komputerem – zyskasz kilka wolnych godzin dziennie (na urlopie zrób sobie koniecznie przerwę od środków masowego przekazu).

Poczuj przestrzeń
Latem spędzaj jak najwięcej czasu w plenerze. Jeżeli nie wyjeżdżasz na urlop, chodź na spacery, a w weekend wybierz się np. do lasu lub parku. Niezapomniane wakacje możesz spędzić nie tylko w egzotycznym kraju czy na rajskiej wyspie, ale także nad jeziorem, w leśnej głuszy lub na polskiej wsi. Thomas Roberts pisze: „jeśli doświadczamy wrażenia przestrzeni (jesteśmy na plaży, w górach lub innym miejscu, w którym możemy ‘oderwać się od wszystkiego’), następuje aktywacja przywspółczulnego układu nerwowego i organizm wchodzi w tryb odpoczynku i regeneracji, jednocześnie łagodząc odczuwane skutki stresu.”** Dodajmy, że wymieniony przez autora przywspółczulny układ nerwowy odpowiada właśnie za wyciszenie, poczucie relaksu i sen.

Poświęć uwagę
Uważność to umiejętność skupienia uwagi na czynnościach, jakie wykonujemy, a także na tym, co nas otacza. To także zdolność do odczuwania wdzięczności i życzliwości oraz dostrzegania piękna. Ważne jest, aby do tego, co nas spotyka, nie podchodzić bezrefleksyjnie: warto znaleźć czas na przemyślenia. Wdzięczność można odczuwać do wielu elementów, które przynosi nam życie. Życzliwością warto obdarzać ludzi, którzy nas otaczają: nie tylko rodzinę i przyjaciół, ale także obce osoby, jakie napotykamy na naszej drodze. Piękno dostrzec można niemal wszędzie – szczególnie w przyrodzie, która latem prezentuje się w pełnej krasie. Czasem warto zmienić sposób działania – np. zrobić coś, co wykonujemy codziennie, w całkiem inny sposób: wakacje to dobry moment, aby zerwać z rutyną. Zgadzamy się z Thomasem Robertsem, który twierdzi: „Przyzwyczajenie i rutyna stępiają wrażliwość naszych zmysłów.”***

Uruchom zmysły
Uważność można ćwiczyć podczas codziennych czynności – m.in. w trakcie jedzenia, podziwiania przyrody czy odpoczywania. Warto jednak uruchomić wszystkie zmysły. Otwórz się na smak: nie połykaj jedzenia bezrefleksyjnie, naucz się delektować pożywieniem. Sięgaj po sezonowe owoce, warzywa i potrawy, które latem smakują wyjątkowo. Uruchom zmysł powonienia: poczuj zapachy nie tylko artykułów spożywczych, ale także przyrody (drzew w lesie, roślin w ogrodzie, piasku na plaży). Z pełną świadomością przyglądaj się otoczeniu – szczególnie podczas spacerów czy relaksu na łonie natury. Słuchaj dźwięków natury: śpiewu ptaków, odgłosów owadów, szelestu drzew, szumu wody. Lato to najlepszy czas na odczuwanie przyjemności na skórze: uwielbiamy przecież wystawiać ciało na działanie promieni słonecznych i czerpać z tego przyjemność. Podobną radość przynosi kąpiel w jeziorze lub w morzu (nawet w chłodnej wodzie). Umiejętność skupienia uwagi na odczuciach zmysłowych to ważny krok ku uważności.


*T. Roberts, Mindfulness. O sztuce uważności, tłum. S. Pikiel, GWP, Sopot 2015, s.247-248.
** Tamże, s.25.
*** Tamże, s. 155.