Ta wiecznie zielona roślina prezentuje się niezwykle efektownie. Jej liście pachną intensywnie i wyglądają bardzo charakterystycznie: mają kształt igiełek o zaokrąglonych krawędziach. Ze względu na aromat chętnie używamy rozmarynu w kuchni: każdej potrawie nadaje zdecydowany smak. Ma wiele zastosowań – nie tylko kulinarnych.

Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) to wiecznie zielony krzew, osiągający wysokość do dwóch metrów. Uprawiamy jest niemal pod każdą szerokością geograficzną – również w przydomowych ogródkach, na balkonach, a nawet na parapetach. Wielbiciele kupują krzaczki w doniczkach: zioło może rosnąć w tej formie nawet trzy-cztery lata. Rozmaryn pochodzi znad Morza Śródziemnego. Dziko rosnący spotkamy m.in. w Maroku, Tunezji, Algierii, Grecji, Hiszpanii, na południu Francji i Włoch, na Bałkanach. Występuje też na wyspach o łagodnym klimacie: na Maderze, Azorach, na Wyspach Kanaryjskich. W wielu krajach jest symbolem wiecznej i wiernej miłości.

Uroda i aromat
Kwiaty rozmarynu mają subtelny błękitny kolor. Liście pachną intensywnie i wyglądają bardzo charakterystycznie: mają kształt igiełek o zaokrąglonych krawędziach. Wiele osób ceni rozmaryn za urodę i uważa, jest on jednym z najpiękniejszych ziół. Zachwyca także na starych rycinach (pochodzących z XIX wieku), które pokazujemy poniżej. Rozmaryn ma wiele właściwości i zastosowań: po jego liście i kwiaty sięgają farmaceuci, twórcy perfum i kosmetyków, a także kucharze.

Rozmaryn dla zdrowia
To wiecznie zielone zioło m.in.: wspomaga trawienie, pobudza, odżywia, podwyższa ciśnienie krwi, działa antyseptycznie, przeciwbakteryjnie i napotnie. Napary z rozmarynu stosuje się na niestrawność i wzdęcia, problemy z wątrobą i woreczkiem żółciowym, bóle mięśni oraz schorzenia reumatyczne, na pobudzenie apetytu i podczas rekonwalescencji, na migreny, w celu poprawy koncentracji i pamięci. Herbatki, których składnikiem jest to zioło, podaje się osobom przeziębionym, zakatarzonym i kaszlącym, a także chorym na koklusz i zapalenie oskrzeli. Rozmaryn jest silnym przeciwutleniaczem – broni komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki: spowalnia więc proces starzenia i może być uznawany za środek odmładzający.

W kuchni
Rozmaryn jest jedną z popularniejszych i bardziej lubianych przypraw. Ma dość mocny aromat: każdej potrawie nada zdecydowany smak (należy więc stosować go z umiarem). Smakosze polecają, aby przed dodaniem suszonego zioła do świeżej potrawy (np. do sałatki) najpierw wymoczyć je w ciepłej wodzie. Rozmaryn wzbogaci smak zarówno wytrawnego, jak i słodkiego dania. Świetnie pogłębia aromat jagnięciny, duszonej wieprzowiny, pieczonej kaczki, dziczyzny, grillowanych ryb oraz omletów. Nieźle komponuje się również z niektórymi warzywami – m.in. z ziemniakami (np. zapiekanymi), fasolą, szparagami, kalafiorem, cukinią. Wyśmienicie smakuje także z pieczywem. Włosi uczynili rozmaryn jednym z klasycznych składników focaccii – placka o kształcie pizzy. Gałązkami zioła aromatyzuje się oliwę z oliwek. Kulinarne zastosowanie znajdują również kwiaty rozmarynu: dodaje się je do miodu i deserów, a także kandyzuje.

Rozmaryn w domu – przykłady zastosowania
Zebraliśmy propozycje wykorzystania rozmarynu – jako elementu zapachowego, ozdobnego, a także kulinarnego. A oto lista złożona z dziesięciu naszych pomysłów:

• Kup doniczkę z małym krzaczkiem i postaw ją na parapecie kuchennym – zyskasz oryginalną i pachnącą ozdobę kuchni.
• Gałązki świeżego rozmarynu włóż do butelki z oliwą – płyn nabierze dzięki temu oryginalnego aromatu, a całość stanowić będzie ciekawy element dekoracyjny.
• Dodaj rozmaryn do chleba, który wypiekasz w domu – taka przyprawa urozmaici smak, a także nada pieczywu śródziemnomorskiego charakteru.
• Przyrządź potrawę z jaj z dodatkiem rozmarynu – może to być omlet, jajecznica albo sałatka z jajkami na twardo.
• Przygotuj zapiekankę z różnych warzyw i makaronu, przyprawioną aromatycznym rozmarynem – takie danie będzie miało śródziemnomorski aromat.
• Dodaj zioło do pieczonych ziemniaków – dzięki temu ta niezbyt wykwintna potrawa będzie miała o wiele bogatszy smak.
• Do herbaty ziołowej dorzuć odrobinę suszonego rozmarynu – napój zyska niebanalny aromat.
• Przygotuj rozmarynową kąpiel: do gorącej wody dolej szklankę naparu (możesz również dodać inne zioła).
• Odrobinę suszonego rozmarynu dosyp do mieszanki innych ziół, umieść w płóciennym woreczku i powieś w szafie – dzięki temu odzież i bielizna będą miały piękny zapach.
• Podobny woreczek z mieszanką rozmarynu i innych ziół zawieś w łazience – we wnętrzu rozchodzić się będzie świeża woń.


Fotografia: Koneserzy.pl
Rycina pierwsza: Otto Wilhelm Thomé, Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, 1885.
Rycina druga: Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen, 1897.
Rycina trzecia: Francisco Manuel Blanco, Flora de Filipinas, ok. 1880.
Źródło rycin: Wikimedia Commons