Natknąć się można na nie w niemal każdej kawiarni i cukierni Portugalii. Stanowią ulubiony dodatek do aromatycznej kawy. Ponieważ są niewielkie, więc koneserzy często nie zadawalają się jedną sztuką, delektując się słodkim śmietankowo-waniliowym kremem w większych ilościach. To ulubione ciasteczka Portugalczyków.
Wszyscy, którzy przyjeżdżają do Portugalii, zauważą je od razu: można się na nie natknąć w niemal każdym miejscu, w którym sprzedaje się słodycze, ciasta i pieczywo. Serwuje się je jako dodatek do czarnej i mocnej kawy – ich subtelna słodycz świetnie łagodzi gorycz tego czarnego napoju. Pastéis de nata, zwane również pasteis de Belém, to nie tylko najpopularniejsze portugalskie ciasteczka, ale także istotny element na liście tradycyjnych smakołyków tego kraju. Ważne jest to, że nie są produktem sprzedawanym jedynie z myślą o turystach – Portugalczycy je uwielbiają. Ich aromat doceniają przybysze z innych krajów, rozsmakowując się w lekkim śmietankowo-waniliowym kremie, jakim są wypełnione.
Ciasteczka z historią
Okazuje się, że te najpopularniejsze portugalskie ciasteczka mają długą i ciekawą przeszłość. Autorami powstałej w XVIII w. receptury smakołyków byli mnisi z klasztoru Hieronimitów, położonego w jednej z dzielnic Lizbony – w Belém. W 1834 r. jego przeor odstąpił przepis właścicielowi jednej z pobliskich wytwórni. W 1837 r. zaczęto sprzedawać je w cukierni „Casa Pastéis de Belém”. Ciasteczka (zwane pastéis de Belém) zaczęły cieszyć się ogromną popularnością wśród klientów. Receptura przez wiele lat była i nadal jest pilnie strzeżoną tajemnicą tej cukierni, która ma do dziś prawo do sprzedaży smakołyków, przygotowywanych według oryginalnej receptury mnichów. W innych kawiarniach i sklepikach zakupimy pastéis de nata – ciasteczka podobne (niemal takie same), które wykonuje się według różnych receptur, jednak z tych samych składników. Klasztor Hieronimitów w Belém stanowi obecnie wielką atrakcję turystyczną, a wypieki ze smacznym kremem, które kiedyś były codziennym składnikiem diety mnichów (i ich słodkim grzechem), stały się kulinarnym przebojem kuchni portugalskiej.
Śmietankowe torciki
Te okrągłe smakołyki, przypominające wyglądem babeczki (albo niewielkie torciki), mają ok. ośmiu centymetrów średnicy. Spód wykonany jest z ciasta francuskiego, a wypełnienie to miękka śmietankowa masa. Góra jest lekko przypieczona, zaś dół delikatny (więc przy jedzeniu można nieźle nakruszyć). Kwintesencję smaku stanowi łagodna słodycz nadzienia, którego bazę tworzą: mleko, żółtka, odrobina mąki, masło, a także wanilia i skórka z cytryny. Przed podaniem na stół ciasteczka chłodzi się, a następnie posypuje cukrem i cynamonem (znawcy tradycji zwracają jednak uwagę na to, że te dwa dodatki to pomysł współczesny). Można pokusić się o przyrównanie smaku pastéis de nata do pewnego znanego w Polsce specjału: masa, przygotowywana z gotowanego mleka, a następnie zapiekana, przypomina konsystencją oraz aromatem waniliowy budyń.
Fotografie: Elżbieta Żurek
